[Research Contribution] Mỹ phẩm hữu cơ và ý thức môi trường ở Việt Nam: Nghiên cứu tại thành phố Hồ Chí Minh

Từ khóa: Mỹ phẩm hữu cơ; Ý thức môi trường; Hành vi tiêu dùng; Hành vi mua sắm của sinh viên; Thị trường mỹ phẩm hữu cơ; Làm đẹp bền vững; Lối sống xanh; Sản phẩm thân thiện môi trường; Người tiêu dùng trẻ

Trong bối cảnh thế giới đang đối mặt với những thách thức môi trường gay gắt, mỗi quyết định tiêu dùng của chúng ta đều mang một ý nghĩa lớn, góp phần định hình tương lai của hành tinh. Ngành công nghiệp làm đẹp, một lĩnh vực không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại, cũng đang bước vào một kỷ nguyên mới. Khái niệm về "làm đẹp bền vững" không còn là trào lưu nhất thời, mà đã trở thành một triết lý sống được nhiều người trẻ, đặc biệt là sinh viên tại các thành phố lớn như TP. Hồ Chí Minh, đón nhận. Thông qua nghiên cứu “Mỹ phẩm hữu cơ và ý thức môi trường ở Việt Nam”, nhóm nghiên cứu sinh viên của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã khám phá những động lực đang thúc đẩy thế hệ trẻ hướng đến mỹ phẩm hữu cơ.

Vẻ đẹp và ý thức môi trường: Mối liên kết không thể tách rời

Từ lâu, làm đẹp đã là một nhu cầu cố hữu của con người. Ngày nay, với sự bùng nổ của công nghệ và thị trường, các sản phẩm làm đẹp trở nên đa dạng và dễ tiếp cận hơn bao giờ hết. Thế nhưng, sự phát triển này cũng đi kèm với những hệ lụy đáng lo ngại về môi trường, từ khâu sản xuất cho đến việc xử lý bao bì sau khi sử dụng. Chính vì vậy, một xu hướng tiêu dùng mới đã dần hình thành và phát triển mạnh mẽ, đó là "làm đẹp có trách nhiệm".

Thế hệ trẻ, đặc biệt là các bạn sinh viên, không chỉ quan tâm đến hiệu quả sản phẩm mà còn chú trọng đến nguồn gốc, thành phần và quy trình sản xuất. Họ nhận thức rõ rằng, mỗi sản phẩm được chọn đều có thể tạo ra tác động đến môi trường. Điều này đã mở ra cơ hội lớn cho sự phát triển của mỹ phẩm hữu cơ – một phân khúc được dự đoán sẽ trở thành xu hướng chủ đạo trong tương lai. Mỹ phẩm hữu cơ không chỉ được tạo ra từ những thành phần tự nhiên, mà còn phải tuân thủ những tiêu chuẩn nghiêm ngặt về canh tác, sản xuất và đóng gói, nhằm giảm thiểu tối đa ảnh hưởng tiêu cực đến hệ sinh thái.

Tại Việt Nam, thị trường mỹ phẩm đang phát triển rất sôi động. Tuy nhiên, vẫn có một khoảng cách đáng kể giữa ý định và hành vi mua hàng thực tế, đặc biệt đối với mỹ phẩm hữu cơ. Dù nhiều bạn trẻ có ý thức về môi trường và sức khỏe, họ vẫn ưu tiên sử dụng các sản phẩm ngoại nhập hoặc những thương hiệu hóa học đã quen thuộc. Điều này đặt ra một bài toán cho các doanh nghiệp và nhà quản lý để tìm ra những yếu tố then chốt thực sự ảnh hưởng đến quyết định mua sắm của sinh viên đối với mỹ phẩm hữu cơ.

Giải mã tâm lý tiêu dùng: Những yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm của sinh viên

Nghiên cứu của nhóm sinh viên UEH đã chỉ ra những động lực mạnh mẽ nhất tác động đến quyết định của các bạn sinh viên tại TP. Hồ Chí Minh, được xem xét từ nhiều khía cạnh: tâm lý, xã hội và kinh tế.

Trong đó, ý thức về sức khỏe của bản thân là động lực mạnh mẽ nhất. Sinh viên ngày càng quan tâm đến những loại mỹ phẩm an toàn, không chứa hóa chất độc hại hay các chất bảo quản tổng hợp. Họ tìm kiếm những sản phẩm có nguồn gốc từ thiên nhiên, được chiết xuất từ những thành phần lành tính như nha đam, mật ong, bơ thực vật hay sữa tươi, mang đến hiệu quả chăm sóc da vượt trội. Đây chính là điểm cộng lớn cho mỹ phẩm hữu cơ, khiến nhiều người ưu tiên lựa chọn thay vì các sản phẩm hóa học có nguy cơ gây kích ứng.

Bên cạnh sức khỏe, ý thức về môi trường cũng đóng một vai trò then chốt. Đối với thế hệ trẻ, việc sử dụng mỹ phẩm hữu cơ không chỉ đơn thuần là chăm sóc bản thân, mà còn là một hành động tự nguyện nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Bằng cách ưu tiên những sản phẩm có bao bì tái chế, quy trình sản xuất thân thiện và đảm bảo các tiêu chuẩn đạo đức, họ đang biến hành vi mua sắm thành một lời khẳng định mạnh mẽ cho lối sống bền vững của mình.

Yếu tố ngoại hình cũng không thể bỏ qua, đặc biệt với các bạn sinh viên. Làm đẹp là cách họ thể hiện cá tính, sự tự tin của bản thân và mong muốn được công nhận trong xã hội. Tuy nhiên, khác với các thế hệ trước, họ không chỉ tìm kiếm vẻ đẹp tức thời mà còn hướng đến sự bền vững. Mỹ phẩm hữu cơ, với khả năng nuôi dưỡng và cải thiện sức khỏe làn da từ sâu bên trong, đã đáp ứng hiệu quả nhu cầu này.

Ngoài ra, kiến thức về sản phẩm cũng là một yếu tố then chốt. Những sinh viên hiểu rõ về thành phần, công dụng và chứng nhận sản phẩm thường có thái độ tích cực và sẵn sàng chi trả cho các sản phẩm này hơn. Kiến thức vững vàng giúp họ phân biệt được đâu là mỹ phẩm hữu cơ đích thực, tránh xa những sản phẩm chỉ dán mác "thiên nhiên" bên ngoài. Điều này cho thấy việc cung cấp thông tin minh bạch đóng vai trò vô cùng quan trọng để nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành vi mua sắm có trách nhiệm.

Cuối cùng, giá cả cũng là một rào cản cần được cân nhắc. Mặc dù mỹ phẩm hữu cơ thường có giá cao hơn so với các sản phẩm thông thường, nhiều sinh viên vẫn sẵn sàng chi trả nếu họ nhận thấy giá trị thực sự mà sản phẩm mang lại. Họ chấp nhận mức giá cao hơn như một khoản đầu tư cho môi trường và sức khỏe. Tuy nhiên, các thương hiệu vẫn cần tìm cách để cân bằng giữa chất lượng và giá thành, từ đó mở rộng đối tượng tiếp cận, đặc biệt là với tệp khách hàng tiềm năng này.

Từ ý định đến hành động: Hướng đi nào cho các doanh nghiệp và nhà quản lý?

Một phát hiện thú vị từ nghiên cứu là hành vi mua sắm mỹ phẩm hữu cơ của sinh viên không hoàn toàn bị ảnh hưởng bởi những yếu tố bên ngoài. Áp lực từ bạn bè, gia đình, hay việc tự kiểm soát hành vi mua sắm không phải là động lực chính. Thay vào đó, quyết định của họ xuất phát từ chính những yếu tố bên trong: sự quan tâm sâu sắc đến sức khỏe, ý thức trách nhiệm với môi trường, và đặc biệt là kiến thức vững vàng về sản phẩm. Điều này cho thấy, khi người trẻ thực sự tin tưởng và hiểu rõ về giá trị của sản phẩm, họ sẽ tự tin đưa ra lựa chọn, bất kể tác động từ bên ngoài.

Để thu hút những người trẻ có ý thức, các doanh nghiệp cần làm nhiều hơn là chỉ quảng cáo thông thường hay các chiến dịch quảng bá bề nổi. Các thương hiệu cần tập trung vào việc tạo dựng niềm tin, cung cấp thông tin thật minh bạch và đồng hành cùng người tiêu dùng trong việc tìm hiểu về mỹ phẩm hữu cơ.

Một chiến lược hiệu quả là chủ động cung cấp kiến thức sản phẩm. Các thương hiệu có thể tổ chức các buổi workshop nhỏ, chia sẻ bí quyết trên mạng xã hội, hoặc hợp tác với các nhà sáng tạo nội dung về sản phẩm làm đẹp đáng tin cậy để mang đến những thông tin chính xác. Khi được trang bị đủ kiến thức, người trẻ sẽ tự tin hơn trong lựa chọn của mình và trở thành những khách hàng trung thành, nhiệt tình.

Đồng thời, các thương hiệu cần truyền cảm hứng thông qua những câu chuyện ý nghĩa. Thay vì chỉ quảng bá sản phẩm, hãy chia sẻ về những giá trị cốt lõi của mỹ phẩm hữu cơ, đó là hướng tới sự an toàn cho sức khỏe và sự thân thiện với môi trường. Những câu chuyện chân thực về thành phần, quy trình sản xuất bền vững và những đóng góp tích cực cho cộng đồng sẽ chạm đến trái tim của người trẻ, biến họ từ người mua hàng thành những đại sứ thương hiệu nhiệt thành.

Cuối cùng, các cơ quan quản lý cũng đóng vai trò rất quan trọng. Cần siết chặt các tiêu chuẩn chứng nhận hữu cơ, ngăn chặn sản phẩm giả mạo và yêu cầu các doanh nghiệp cung cấp thông tin minh bạch. Những hành động này không chỉ bảo vệ người tiêu dùng mà còn tạo ra một thị trường cạnh tranh công bằng, thúc đẩy ngành công nghiệp làm đẹp phát triển theo hướng bền vững.

Như vậy, để thúc đẩy sự phát triển của mỹ phẩm hữu cơ tại Việt Nam, cần một chiến lược truyền thông toàn diện và có chiều sâu. Điều đó không chỉ là việc quảng bá sản phẩm, mà còn là việc giáo dục và truyền cảm hứng. Cần giúp người tiêu dùng hiểu rằng, việc lựa chọn mỹ phẩm hữu cơ không phải là một sự hy sinh về hiệu quả hay giá cả, mà là một sự đầu tư cho sức khỏe, vẻ đẹp bền vững và vì một tương lai tốt đẹp hơn.

Thay vì chỉ là một trào lưu, mỹ phẩm hữu cơ đang trở thành một phong trào, một lối sống. Hãy để mỗi lựa chọn của bạn là một bước đi vững chắc trên con đường kiến tạo vẻ đẹp bền vững cho chính mình và cho Trái Đất thân yêu.

Bài nghiên cứu đã gián tiếp đóng góp cho SDG 3, 12, 13. Xem toàn bộ bài nghiên cứu “Mỹ phẩm hữu cơ và ý thức môi trường ở Việt Nam: Nghiên cứu tại thành phố Hồ Chí Minh” TẠI ĐÂY.

Tác giả: Phạm Nguyên Thục Trâm - Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài Cộng đồng nghiên cứu xanh với thông điệp “Research Contribution for UEH Living Lab Green Campus”, UEH trân trọng kính mời cộng đồng cùng đón xem bản tin Cộng đồng nghiên cứu xanh tiếp theo.

*Nhằm tạo điều kiện tối đa để phát triển “Cộng đồng nhà nghiên cứu xanh UEH”, các thành viên trong cộng đồng sẽ được tham dự lớp phương pháp nghiên cứu khoa học liên quan đến chủ đề Living lab, Green Campus. Bên cạnh đó, khi sản phẩm đạt tiêu chuẩn, nhóm nghiên cứu sẽ nhận được Giấy chứng nhận của Ban Đề án Đại học bền vững UEH và kinh phí hỗ trợ đối với một đề tài đạt tiêu chuẩn.

Thông tin thêm:

SDG 3 – Sức khỏe và cuộc sống tốt nhằm đảm bảo cuộc sống khỏe mạnh và nâng cao phúc lợi cho tất cả mọi người. Bài viết đóng góp trực tiếp bằng cách nhấn mạnh vai trò của mỹ phẩm hữu cơ trong việc bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Cụ thể, bài viết đề cập đến việc sinh viên ưu tiên các sản phẩm an toàn, không chứa hóa chất độc hại hay chất bảo quản tổng hợp, giúp giảm thiểu nguy cơ gây kích ứng và các bệnh lý về da. Việc khuyến khích sử dụng mỹ phẩm hữu cơ góp phần nâng cao nhận thức về việc lựa chọn sản phẩm lành tính, an toàn cho bản thân.

SDG 12 – Tiêu dùng và sản xuất có trách nhiệm hướng đến các mô hình bền vững, giảm áp lực lên tài nguyên và ô nhiễm. Đây là mục tiêu bài viết đóng góp mạnh mẽ nhất. Bài viết phân tích nhận thức và hành vi tiêu dùng mỹ phẩm hữu cơ của sinh viên, chỉ ra động lực và thách thức, từ đó đề xuất giải pháp cho doanh nghiệp và nhà quản lý. Toàn bộ nội dung thúc đẩy thay đổi thói quen tiêu dùng, quản lý chất thải bao bì sản phẩm hiệu quả và hướng đến các sản phẩm có quy trình sản xuất thân thiện với môi trường.

SDG 13 – Hành động vì khí hậu kêu gọi hành động khẩn cấp chống lại biến đổi khí hậu. Bài viết đóng góp gián tiếp bằng cách nhấn mạnh ý thức môi trường của sinh viên khi lựa chọn sản phẩm. Hành vi ưu tiên mỹ phẩm hữu cơ, vốn thường gắn liền với quy trình sản xuất bền vững và bao bì tái chế, góp phần giảm thiểu tác động đến môi trường. Việc khuyến khích các thương hiệu áp dụng sản xuất thân thiện với môi trường cũng là một hành động quan trọng để giảm thiểu lượng khí thải carbon, từ đó góp phần vào nỗ lực chung trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.

Tin, ảnh: Dự án UEH Green Campus, Đoàn Thanh niên - Hội sinh viên UEH, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều