[Research Contribution] Ảnh hưởng của nhận thức về chuỗi cung ứng bền vững đến ý định mua hàng của giới trẻ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh

Từ khóa: Ảnh hưởng của nhận thức khách hàng về chuỗi cung ứng bền vững đến ý định mua hàng; Chuỗi cung ứng bền vững; Giới trẻ; Địa bàn TP. HCM.

Nhiều doanh nghiệp tại Việt Nam đã đối mặt với sự gián đoạn chuỗi cung ứng do dịch bệnh Covid-19, xung đột thương mại và áp lực môi trường. Đồng thời, sự thay đổi trong xu hướng tiêu dùng xanh, hướng đến các giá trị xã hội và môi trường, đã buộc doanh nghiệp phải chú trọng xây dựng chuỗi cung ứng bền vững. Xuất phát từ thực tiễn này, nhóm nghiên cứu sinh viên Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã thực hiện đề tài: “Nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức về chuỗi cung ứng bền vững đến ý định mua hàng của giới trẻ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh”, nhằm kiểm tra mức độ nhận thức của giới trẻ, phân tích tác động của các yếu tố bền vững trong chuỗi cung ứng đến ý định mua hàng, và đề xuất khuyến nghị phù hợp cho doanh nghiệp.

Nhiều nghiên cứu quốc tế đã chỉ ra vai trò quan trọng của chuỗi cung ứng bền vững trong nâng cao hiệu quả hoạt động và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tại Việt Nam, các nghiên cứu thực nghiệm còn hạn chế, đặc biệt đối với nhóm khách hàng trẻ ở Thành phố Hồ Chí Minh - lực lượng tiêu dùng năng động và có ảnh hưởng lớn đến xu hướng thị trường. Do đó, nghiên cứu của nhóm sinh viên UEH được tiến hành với mục tiêu đánh giá tác động của tám thành phần trong chuỗi cung ứng bền vững đến ý định mua hàng, bao gồm: thu mua, thiết kế, vận chuyển, chia sẻ thông tin, hợp tác, bao bì, sản xuất tinh gọn, và quản lý con người - hoạt động.

Các nhân tố quan trọng ảnh hưởng đến ý định mua hàng

Nghiên cứu tập trung vào 08 yếu tố then chốt trong chuỗi cung ứng bền vững: thu mua, thiết kế, vận chuyển, chia sẻ thông tin, hợp tác, bao bì, sản xuất tinh gọn, quản lý con người và hoạt động.

Thu mua bền vững được xem là nền tảng đầu tiên trong chuỗi cung ứng. Việc doanh nghiệp lựa chọn nguyên vật liệu thân thiện môi trường, nhà cung cấp có chứng nhận xanh hay đạt tiêu chuẩn trách nhiệm xã hội, sẽ làm tăng niềm tin từ phía người tiêu dùng. Người trẻ có xu hướng đánh giá cao sản phẩm xuất phát từ nguồn gốc minh bạch, hạn chế khai thác tài nguyên gây hại, từ đó củng cố thiện cảm đối với thương hiệu.

Tiếp đến, thiết kế bền vững là yếu tố có tác động rất mạnh đến ý định mua hàng. Các sản phẩm được thiết kế để dễ dàng tái chế, tái sử dụng, kéo dài vòng đời hoặc giảm thiểu lãng phí tài nguyên thường được xem là biểu tượng cho đổi mới sáng tạo gắn với trách nhiệm xã hội. Điều này phù hợp với đặc điểm tiêu dùng của giới trẻ là những nhóm sẵn sàng chi trả nhiều hơn cho sản phẩm thể hiện cam kết bảo vệ môi trường.

Ở khâu phân phối, vận chuyển bền vững cũng giữ vai trò quan trọng. Logistics xanh như tối ưu hóa tuyến đường, sử dụng phương tiện tiết kiệm nhiên liệu hoặc áp dụng công nghệ vận tải sạch giúp giảm phát thải CO₂. Người tiêu dùng trẻ thường chú ý đến mức độ thân thiện của quá trình vận chuyển và có xu hướng ủng hộ những thương hiệu chú trọng giảm thiểu dấu chân carbon.

Song song đó, chia sẻ thông tin minh bạch trong chuỗi cung ứng được xem là nhân tố then chốt để xây dựng lòng tin. Người trẻ mong muốn được biết rõ về quy trình sản xuất, nguồn gốc nguyên liệu cũng như tác động xã hội - môi trường của sản phẩm. Doanh nghiệp càng công khai và rõ ràng, ý định mua hàng từ phía người tiêu dùng càng cao.

Một yếu tố khác là hợp tác bền vững trong toàn bộ chuỗi cung ứng. Khi các đối tác cùng chia sẻ công nghệ, đổi mới quy trình hoặc cam kết tuân thủ tiêu chuẩn môi trường, doanh nghiệp sẽ được đánh giá cao hơn về uy tín và tính cam kết. Sự hợp tác này cũng tạo ra hiệu ứng lan tỏa, khiến người tiêu dùng tin rằng sản phẩm không chỉ là hàng hóa mà còn là kết quả của một mạng lưới trách nhiệm xã hội.

Bao bì bền vững nổi lên như một biểu tượng rõ ràng nhất mà người tiêu dùng có thể quan sát trực tiếp. Các loại bao bì tái chế, phân hủy sinh học hoặc giảm thiểu nhựa dùng một lần thường tác động mạnh đến ý định mua hàng của giới trẻ. Đây cũng là điểm dễ nhận diện nhất về tính “xanh” của sản phẩm.

Ngoài ra, sản xuất tinh gọn giúp giảm lãng phí, tối ưu hóa nguồn lực và gia tăng hiệu quả sử dụng năng lượng. Người tiêu dùng trẻ thường có nhận thức cao về sự tiết kiệm tài nguyên, nên họ đánh giá tích cực những doanh nghiệp áp dụng phương pháp sản xuất tinh gọn.

Cuối cùng, quản lý con người và hoạt động cũng góp phần định hình hình ảnh thương hiệu bền vững. Tiêu chuẩn ESG (Environmental, Social, và Governance) là bộ tiêu chí đánh giá doanh nghiệp dựa trên ba khía cạnh: môi trường, xã hội và quản trị, qua đó phản ánh mức độ phát triển bền vững và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Chính sách nhân sự công bằng, an toàn lao động và phúc lợi xã hội gắn với tiêu chuẩn ESG được xem là một trong những yếu tố quan trọng để xây dựng niềm tin. Người trẻ, đặc biệt là Gen Z, không chỉ quan tâm đến sản phẩm mà còn để ý đến cách doanh nghiệp đối xử với nhân viên và cộng đồng.

Kết quả nghiên cứu cho thấy các yếu tố nhận thức về chuỗi cung ứng bền vững đều có ảnh hưởng đến ý định mua hàng của giới trẻ, nhưng mức độ tác động khác nhau. Một số yếu tố như chia sẻ thông tin, bao bì và quản lý hoạt động có tác động tích cực rõ rệt; trong khi một số yếu tố khác có tác động yếu hơn. Điều này phản ánh rằng giới trẻ tại địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh có xu hướng quan tâm đến minh bạch, trách nhiệm xã hội và sự đổi mới trong hoạt động bền vững của doanh nghiệp.

Hàm ý chính sách

Trong bối cảnh người tiêu dùng trẻ ngày càng quan tâm đến trách nhiệm xã hội và môi trường, doanh nghiệp cần đặc biệt chú trọng đến sự minh bạch trong chuỗi cung ứng. Việc công bố thông tin rõ ràng về nguồn gốc nguyên liệu, quy trình sản xuất hay các chứng nhận bền vững không chỉ giúp củng cố niềm tin của khách hàng, mà còn tạo dựng lợi thế cạnh tranh trong dài hạn. Khi các thông tin này được truyền tải minh bạch, người tiêu dùng có xu hướng tin tưởng và lựa chọn sản phẩm nhiều hơn, vì họ cảm thấy mình đang góp phần vào một chuỗi giá trị có trách nhiệm.

Song song với minh bạch thông tin, đầu tư vào thiết kế và bao bì bền vững là một định hướng chiến lược quan trọng. Thiết kế sản phẩm hướng đến vòng đời dài hơn, dễ tái chế và sử dụng bao bì thân thiện môi trường không chỉ đáp ứng nhu cầu xanh của thị trường mà còn thể hiện cam kết phát triển bền vững của doanh nghiệp. Bao bì là điểm chạm đầu tiên với khách hàng, do đó việc sử dụng vật liệu tái chế hoặc phân hủy sinh học sẽ tác động trực tiếp đến nhận thức và quyết định mua hàng, đặc biệt là với giới trẻ vốn nhạy cảm với vấn đề môi trường.

Ngoài ra, logistics xanh đóng vai trò thiết yếu trong việc giảm dấu chân carbon của doanh nghiệp. Ứng dụng công nghệ số để tối ưu hóa lộ trình vận tải, tiết kiệm nhiên liệu, kết hợp với việc sử dụng phương tiện vận tải thân thiện môi trường có thể giúp giảm phát thải đáng kể. Điều này không chỉ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí vận hành mà còn nâng cao hình ảnh thương hiệu bền vững trong mắt khách hàng. Đối với nhóm tiêu dùng trẻ tại Thành phố Hồ Chí Minh, việc doanh nghiệp thể hiện nỗ lực giảm khí thải trong quá trình vận chuyển có ý nghĩa rất lớn, vì nó cho thấy trách nhiệm không chỉ ở sản phẩm cuối cùng mà còn trong toàn bộ chuỗi cung ứng.

Không kém phần quan trọng, hợp tác trong chuỗi cung ứng cần được thúc đẩy mạnh mẽ. Các doanh nghiệp khó có thể đạt được mục tiêu bền vững nếu hoạt động một cách đơn lẻ. Thay vào đó, việc chia sẻ công nghệ, kinh nghiệm và thực hành tốt giữa các bên trong chuỗi cung ứng sẽ giúp giảm chi phí, tăng hiệu quả và tạo ra giá trị bền vững lan tỏa. Mối quan hệ hợp tác này cũng giúp các doanh nghiệp dễ dàng đạt được các tiêu chuẩn ESG quốc tế, từ đó nâng cao uy tín trên thị trường toàn cầu.

Cuối cùng, để kết nối tất cả các yếu tố trên với người tiêu dùng, doanh nghiệp cần có chiến lược marketing gắn với ESG. Không chỉ dừng lại ở việc quảng bá sản phẩm, các hoạt động marketing cần truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội, môi trường và quản trị minh bạch. Đặc biệt, khi thế hệ trẻ khi ngày càng quan tâm đến giá trị bền vững, một chiến lược marketing dựa trên ESG sẽ giúp doanh nghiệp vừa chinh phục khách hàng hiện tại, vừa xây dựng lòng trung thành dài hạn.

Như vậy, sự kết hợp giữa minh bạch thông tin, thiết kế và bao bì bền vững, logistics xanh, hợp tác chuỗi cung ứng và marketing ESG không chỉ là các giải pháp riêng lẻ, mà còn là một hệ thống chiến lược liên kết chặt chẽ. Khi được triển khai đồng bộ, các yếu tố này sẽ giúp doanh nghiệp không chỉ gia tăng ý định mua hàng từ phía người tiêu dùng trẻ, mà còn khẳng định vị thế tiên phong trong quá trình chuyển đổi sang mô hình phát triển bền vững.

Bài nghiên cứu đã gián tiếp đóng góp cho SDG 8,12,13. Xem toàn bộ “Nghiên cứu ảnh hưởng của nhận thức về chuỗi cung ứng bền vững đến ý định mua hàng của giới trẻ trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” TẠI ĐÂY

Tác giả: Hoàng Yến Nhi, Trần Mai Duyên, Phạm Thị Minh Thư, Bùi Nguyễn Anh Minh, Doãn Hà Vy - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.

Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài Cộng đồng nghiên cứu xanh với thông điệp "Research Contribution for UEH Living Lab Green Campus", UEH trân trọng kính mời cộng đồng cùng đón xem bản tin Cộng đồng nghiên cứu xanh tiếp theo.

*Nhằm tạo điều kiện tối đa để phát triển “Cộng đồng nhà nghiên cứu xanh UEH”, các thành viên trong cộng đồng sẽ được tham dự lớp phương pháp nghiên cứu khoa học liên quan đến chủ đề Living lab, Green Campus. Bên cạnh đó, khi sản phẩm đạt tiêu chuẩn, nhóm nghiên cứu sẽ nhận được Giấy chứng nhận của Ban Đề án Đại học bền vững UEH và kinh phí hỗ trợ đối với một đề tài đạt tiêu chuẩn.

Thông tin thêm:

SDG 8 – Tăng trưởng kinh tế và việc làm bền vững tập trung vào việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững, bao trùm và liên tục, đồng thời bảo đảm việc làm đầy đủ, năng suất và có phẩm giá cho tất cả mọi người. Mục tiêu này nhấn mạnh sự cân bằng giữa phát triển kinh tế và công bằng xã hội, thông qua việc nâng cao năng suất lao động, đổi mới sáng tạo, mở rộng cơ hội việc làm, và bảo vệ quyền lợi của người lao động. Đồng thời, SDG 8 cũng hướng đến việc giảm thất nghiệp, xóa bỏ lao động cưỡng bức, lao động trẻ em, và bảo đảm môi trường làm việc an toàn, bình đẳng.

SDG 12 – Tiêu dùng và sản xuất có trách nhiệm tập trung vào việc bảo đảm các mô hình sản xuất và tiêu dùng bền vững, từ đó giảm áp lực lên tài nguyên thiên nhiên, giảm thiểu chất thải và ô nhiễm môi trường. Mục tiêu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc quản lý chất thải hiệu quả, sử dụng tài nguyên một cách tối ưu, và thúc đẩy sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng của cá nhân và cộng đồng, đặc biệt là thông qua giáo dục và nhận thức.

SDG 13 – Ứng phó với biến đổi khí hậu kêu gọi hành động khẩn cấp để chống lại biến đổi khí hậu và những tác động tiêu cực của nó, thông qua việc giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao khả năng thích ứng và tăng cường nhận thức cộng đồng. Mục tiêu này không chỉ bao gồm các chính sách cấp quốc gia mà còn đòi hỏi sự thay đổi từ hành vi cá nhân và cộng đồng trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là ở những lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến phát sinh và xử lý chất thải.

Tin, ảnh: Dự án UEH Green Campus, Đoàn Thanh niên - Hội sinh viên UEH, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều