[Contribution Research] Các yếu tố tác động đến sự sẵn lòng sử dụng dịch vụ Crowd Shipping của khách hàng nội thành Thành phố Hồ Chí Minh

Từ khóa: Crowd shipping, sự sẵn lòng, phát triển bền vững.

Trong thời đại mua sắm trực tuyến bùng nổ, việc giao hàng nhanh và tiện lợi đã trở thành mong đợi quen thuộc của người tiêu dùng. Để đáp ứng nhu cầu đó, một mô hình giao hàng mới xuất hiện và phát triển mạnh tại Việt Nam: Crowd shipping. Đây là việc tận dụng người có sẵn lộ trình di chuyển để giao hàng cho khách. Cách làm này giúp rút ngắn thời gian giao, tăng sự linh hoạt và thậm chí có thể giảm lượng phương tiện lưu thông, góp phần hạn chế ô nhiễm và kẹt xe. Tuy nhiên, một dịch vụ mới muốn phát triển bền vững thì điều quan trọng nhất vẫn là: khách hàng có sẵn lòng sử dụng hay không? Câu hỏi này đã được nhóm nghiên cứu sinh viên Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) tìm lời giải thông qua nghiên cứu về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định sử dụng crowd shipping của khách hàng nội thành.

Crowd shipping được xem như một hướng tiếp cận mới trong giao hàng đô thị. Thay vì phụ thuộc hoàn toàn vào đội ngũ giao hàng chuyên nghiệp, mô hình này cho phép những người đang di chuyển trong thành phố, như nhân viên văn phòng, sinh viên hay tài xế công nghệ, có thể nhận và giao hàng nếu thuận đường. Điều này giúp rút ngắn thời gian giao, giảm áp lực cho dịch vụ giao hàng truyền thống và tối ưu nguồn lực di chuyển trong cộng đồng. Đồng thời, việc hạn chế các chuyến xe phát sinh cũng góp phần cắt giảm ùn tắc và khí thải đô thị. Tuy nhiên, dù mang lại nhiều tiện ích, crowd shipping vẫn là một mô hình còn khá mới mẻ với người tiêu dùng nội thành Thành phố Hồ Chí Minh. Vì thế, việc hiểu rõ những yếu tố khiến họ sẵn lòng lựa chọn hình thức giao hàng này là vô cùng quan trọng để dịch vụ có thể phát triển đúng hướng trong tương lai.

Những yếu tố ảnh hưởng đến sự sẵn lòng sử dụng crowd shipping của khách hàng nội thành

Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, quyết định lựa chọn crowd shipping của khách hàng không chỉ xuất phát từ sự mới mẻ của mô hình, mà đặc biệt phụ thuộc vào những yếu tố liên quan đến lợi ích, trải nghiệm và niềm tin của họ đối với dịch vụ.

Lợi ích mang lại được xem là yếu tố quan trọng nhất thúc đẩy khách hàng lựa chọn crowd shipping. Khi dịch vụ giúp rút ngắn thời gian giao hàng, linh hoạt về địa điểm và thuận tiện trong việc nhận hàng, người dùng sẽ cảm thấy giá trị mà họ nhận được vượt trội hơn so với hình thức truyền thống. Đối với khách hàng nội thành, nơi nhu cầu giao nhanh gần như là yêu cầu tối thiểu, sự tiện lợi chính là động lực lớn giúp crowd shipping trở nên hấp dẫn.

Trải nghiệm sử dụng đóng vai trò quyết định trong việc hình thành niềm tin ban đầu. Nếu ứng dụng dễ thao tác, thông tin đơn hàng minh bạch và quá trình giao nhận diễn ra đúng như kỳ vọng, khách hàng sẽ yên tâm và tiếp tục sử dụng. Điều này cho thấy các yếu tố về giao diện, công nghệ theo dõi, và hỗ trợ khách hàng có tác động mạnh đến cảm nhận về chất lượng dịch vụ.

Chi phí dịch vụ là yếu tố tác động trực tiếp đến lựa chọn của người tiêu dùng trong bối cảnh thị trường giao hàng cạnh tranh. Khách hàng sẵn sàng thử một dịch vụ mới khi họ thấy mức giá hợp lý hoặc tiết kiệm hơn so với các lựa chọn quen thuộc. Do vậy, crowd shipping chỉ có thể thu hút người dùng nếu chiến lược giá được tối ưu và minh bạch.

Ngoài ba yếu tố cốt lõi về dịch vụ, nghiên cứu cũng nhấn mạnh ảnh hưởng xã hội góp phần hình thành sự sẵn lòng sử dụng. Việc thấy bạn bè, người thân hay cộng đồng đánh giá tích cực sẽ giúp khách hàng tăng niềm tin vào mô hình mới. Trong môi trường số, những phản hồi và đánh giá công khai càng làm yếu tố này trở nên mạnh mẽ hơn, giúp dịch vụ lan tỏa nhanh chóng.

Cuối cùng, nhận thức về bền vững đang trở thành yếu tố ngày càng được quan tâm trong lựa chọn tiêu dùng. Crowd shipping mang đến kỳ vọng giảm số chuyến xe giao hàng và lượng khí thải trong đô thị. Khi khách hàng hiểu rằng lựa chọn của họ góp phần bảo vệ môi trường, họ dễ có xu hướng chuyển dịch sang các hình thức giao hàng “xanh” hơn trong dài hạn.

Tổng hợp lại, sự sẵn lòng sử dụng crowd shipping không đến từ một yếu tố riêng lẻ mà là kết quả của sự kết hợp giữa giá trị cảm nhận, trải nghiệm dịch vụ, tác động xã hội và nhận thức bền vững. Điều này cho thấy để phát triển mạnh trong tương lai, mô hình crowd shipping cần được xây dựng dựa trên niềm tin và nhu cầu thực tế của người dùng nội thành Thành phố Hồ Chí Minh.

Vậy, làm thế nào để tăng sự sẵn lòng sử dụng crowd shipping của khách hàng nội thành?

Để crowd shipping thực sự phát huy tiềm năng và trở thành lựa chọn phổ biến trong hoạt động giao hàng nội thành, cần có sự phối hợp đồng bộ từ phía doanh nghiệp, nhà quản lý và cộng đồng người dùng.

Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ cần tập trung cải thiện trải nghiệm người dùng thông qua việc nâng cao tính ổn định của ứng dụng, tối ưu hóa quy trình theo dõi đơn hàng, cũng như đảm bảo tính chính xác về thời gian giao nhận. Bên cạnh đó, giá cả cạnh tranh và minh bạch là yếu tố giúp khách hàng mạnh dạn thử nghiệm dịch vụ mới, vì vậy các chính sách về phí giao hàng cần được thiết kế hợp lý, dễ hiểu và phù hợp với đa dạng đối tượng. Song song đó, việc xây dựng hệ thống đánh giá và xác thực tài xế rõ ràng sẽ góp phần củng cố niềm tin của khách hàng, đặc biệt liên quan đến an toàn và bảo mật. Các doanh nghiệp có thể khai thác truyền thông và lan tỏa trải nghiệm tích cực nhằm tăng sức ảnh hưởng từ cộng đồng người dùng và nâng cao mức độ chấp nhận dịch vụ.

Về phía chính quyền và cơ quan quản lý, có thể xem xét khuôn khổ pháp lý linh hoạt nhằm hỗ trợ các mô hình logistics đổi mới như crowd shipping phát triển đúng hướng, đồng thời đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ của các bên tham gia. Khuyến khích các giải pháp giao hàng góp phần giảm phát thải và ùn tắc cũng là định hướng phù hợp với mục tiêu phát triển đô thị bền vững.

Cuối cùng, người tiêu dùng giữ vai trò thúc đẩy sự thay đổi thông qua lựa chọn tiêu dùng bền vững. Khi nhận thức về tác động môi trường ngày càng tăng, crowd shipping có thể trở thành một phần của xu hướng sống xanh nếu được truyền thông và triển khai phù hợp.

Bài nghiên cứu đã gián tiếp đóng góp cho SDG 8 – Việc làm bền vững và Tăng trưởng kinh tế, SDG 11 – Thành phố và Cộng đồng bền vững, SDG 13 – Ứng phó với biến đổi khí hậu. Xem toàn bộ Bài nghiên cứu “Nghiên cứu các yếu tố tác động đến sự sẵn lòng sử dụng dịch vụ crowd shipping của khách hàng nội thành Thành phố Hồ Chí Minh” TẠI ĐÂY.

Nhóm tác giả: Nguyễn Hoài Bảo Ngọc, Nguyễn Thị Ngân Giang, Trần Thị Kim Ngân, Hà Thị Kiều Oanh - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh

Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài Cộng đồng nghiên cứu xanh với thông điệp "Research Contribution for UEH Living Lab Green Campus", UEH trân trọng kính mời cộng đồng cùng đón xem bản tin Cộng đồng nghiên cứu xanh tiếp theo.

Thông tin thêm:

SDG 8 – Việc làm bền vững và Tăng trưởng kinh tế tập trung vào việc xây dựng nền kinh tế tăng trưởng bao trùm, tạo ra việc làm chất lượng, công bằng và bền vững cho tất cả mọi người. Đây không chỉ là việc thúc đẩy GDP, mà còn là cải thiện điều kiện lao động, mở rộng cơ hội cho thanh niên và phụ nữ, khuyến khích đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp gắn liền với trách nhiệm xã hội.

SDG 11 – Thành phố và Cộng đồng bền vững nhằm mục tiêu xây dựng các khu đô thị và cộng đồng có khả năng chống chịu, an toàn, và phát triển bền vững, thông qua việc cải thiện chất lượng môi trường sống, quản lý rác thải hiệu quả và đảm bảo tiếp cận các dịch vụ cơ bản cho mọi người dân. Một thành phố bền vững không chỉ quan tâm đến cơ sở hạ tầng vật chất mà còn bao gồm cả nhận thức và hành vi của cư dân trong việc bảo vệ môi trường sống chung.

SDG 13 – Ứng phó với biến đổi khí hậu kêu gọi hành động khẩn cấp để chống lại biến đổi khí hậu và những tác động tiêu cực của nó, thông qua việc giảm phát thải khí nhà kính, nâng cao khả năng thích ứng và tăng cường nhận thức cộng đồng. Mục tiêu này không chỉ bao gồm các chính sách cấp quốc gia mà còn đòi hỏi sự thay đổi từ hành vi cá nhân và cộng đồng trong đời sống hàng ngày, đặc biệt là ở những lĩnh vực có liên quan trực tiếp đến phát sinh và xử lý chất thải.

Tin, ảnh: Dự án UEH Green Campus, Đoàn Thanh niên - Hội sinh viên UEH, Ban Truyền thông và Phát triển đối tác UEH

Giọng đọc: Thanh Kiều