Từ khóa: Economic growth, FDI, Financial development, Green finance, ICT
Nhằm đánh giá chiến lược phát triển kinh tế và phát triển kinh tế bền vững của các quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (trừ Đài Loan) trong giai đoạn từ năm 2000 - 2020 thông qua việc đo lường hiệu quả các chính sách FDI, ICT, Tài Chính Xanh Và Phát Triển Tài Chính, nhóm nghiên cứu sinh viên của Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh (UEH) đã thực hiện chủ đề nghiên cứu “Tác động của chính sách FDI, ICT, Tài chính xanh và Phát triển tài chính đến tăng trưởng kinh tế: Bằng chứng từ APEC”. Đây cũng là nền tảng để có thể nghiên cứu và phát triển chính sách phát triển bền vững tại Việt Nam.
Năm 2020, trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, dịch bệnh Covid-19 diễn ra phức tạp, tình trạng đáng báo động và sự cấp thiết của việc bảo vệ môi trường, nền kinh tế APEC nói chung đứng trước những tác nhân khó lường, có ảnh hưởng ít nhiều đến tốc độ tăng trưởng và mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế quốc gia. Bên cạnh đó, khi nói về các yếu tố tác động đến tăng trưởng kinh tế, đã có những phân tích cho thấy, FDI và phát triển tài chính cũng là những yếu tố tiềm năng, có cả tác động tích cực và tiêu cực. Điều quan trọng là, làm thế nào để có thể tận dụng FDI và phát triển tài chính để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, để từ đó tạo ra một tương lai thịnh vượng hơn. Chính vì vậy, bài nghiên cứu được ra đời nhằm đánh giá các chiến lược góp phần phát triển kinh tế và phát triển kinh tế bền vững của APEC từ trước khi đại dịch COVID-19 bùng phát thông qua việc đo lường hiệu quả các chính sách FDI, ICT, Tài Chính Xanh Và Phát Triển Tài Chính.
Các chỉ số quan trọng ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế
Với đề tài này, nhóm nghiên cứu UEH tập trung nghiên cứu chỉ số Tài chính xanh (GF) và các chỉ số khác liên quan đến kinh tế xã hội như ICT, Phát Triển Tài Chính (DLIQLIA và DPRICRE) và FDI.
Chỉ số đầu tiên được đề cập chính là Tài chính xanh - GF, một chỉ số thường được coi là rất quan trọng để đo lường mức độ hiệu quả của các chính sách Tài chính xanh ở các quốc gia, như đã được nhiều nghiên cứu trước đây chứng minh (Ning & She, 2014; Failer & Li, 2019; Ouyang, Guan, & Yu, 2023; Yang, Su, & Yao, 2021; Haiyang, 2017; Wang, Tsai, Du, & Bi, 2019; Chen, Zhang, Bai, & Li, 2021; Dabyltayeva & Rakhymzhan, 2019; Taghizadeh-Hesary, & Yoshino, 2019). Tuy nhiên, các kết quả từ những nghiên cứu trước đó về mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và Tài chính xanh nhìn chung hầu hết đều cho rằng: Tài chính xanh có tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế, cả quy mô phát triển và phân bổ nguồn lực của tài chính xanh đều không có lợi cho kinh tế vĩ mô trong dài hạn mà còn cản trở tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, Tài chính xanh được xem như một lựa chọn để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững.
Công nghệ thông tin và truyền thông - ICT là chỉ số thứ 2 được đề cập trực tiếp trong mối quan hệ với tăng trưởng kinh tế. Các nghiên cứu trước đây cho thấy ICT có những tác động tiêu cực đáng kể đối với tăng trưởng kinh tế. Tuy nhiên, một số nghiên cứu kết luận rằng ICT có tác động không đáng kể, kết quả này là do khả năng tiếp cận công nghệ truyền thông và vẫn có sự tồn tại của công nghệ lạc hậu ở nhiều nước đang phát triển. Nhóm tác giả phát hiện, trong dài hạn ICT có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế, nhưng trong ngắn hạn lại có sự tác động tiêu cực. Do đó, nhóm cũng tập trung xem xét đề xuất các nước đang phát triển nên thực hiện các biện pháp phù hợp để lấy lại vai trò tích cực của ICT trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế như tự do hóa chế độ thương mại, cải thiện nguồn nhân lực và áp dụng các chính sách thuận lợi của chính phủ.
Chỉ số thứ 3 là Phát triển tài chính, nhận thấy đây là chỉ số có tác động hai chiều đối với tăng trưởng kinh tế khi nhóm tác giả phân tích nghiên cứu trước đây. Và trong đó, rõ ràng, hầu hết nghiên cứu chỉ ra tác động ngược chiều của Phát triển tài chính đối với tăng trưởng kinh tế, nguyên nhân là do tính bất ổn, dễ vỡ trong ngắn hạn của hệ thống tài chính ở các quốc gia đó.
Chỉ số thứ 4 được nhóm tác giả quan tâm là đầu tư trực tiếp nước ngoài - FDI, một yếu tố quan trọng trong mô hình nghiên cứu về tăng trưởng kinh tế. Nhóm tác giả nhận thấy phần lớn các nghiên cứu đều cho rằng, FDI có vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bằng cả hai cách trực tiếp và gián tiếp. Nguồn vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI là một nguồn vốn quan trọng của nước nhận đầu tư, trực tiếp góp phần vào sự thúc đẩy nền kinh tế tăng trưởng, kích thích sự tăng trưởng kinh tế thông qua hiệu ứng lan tỏa như công nghệ mới, hình thành nguồn vốn, phát triển nguồn nhân lực, việc làm và mở rộng thương mại quốc tế.
Để đạt được kết quả nghiên cứu, nhóm tác giả đã sử dụng phương pháp hồi quy OLS với dữ liệu từ 20 quốc gia và vùng lãnh thổ thuộc Diễn đàn Hợp tác Kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương (APEC) giai đoạn 2000 - 2020 để đánh giá tác động của FDI, ICT, Tài chính xanh và Phát triển tài chính đối với tăng trưởng kinh tế của APEC, từ đó có được kết quả nghiên cứu cuối cùng rằng: FDI có tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế của một quốc gia; sự phát triển tài chính của một quốc gia được đại diện bởi các khoản tín dụng cho khu vực tư nhân (DPRICRE) không có tác động đến tăng trưởng kinh tế. Trong khi đó, với biến đại diện là chỉ số thanh khoản tài chính (DLIQLIA), tác giả thấy rằng có tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế; mối quan hệ tương tác giữa FDI và phát triển tài chính không có tác động gì đến tăng trưởng kinh tế; chính sách tài chính xanh không có tác động tới nền kinh tế sự phát triển; Cuối cùng là sự phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) có ảnh hưởng tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế.
Ý nghĩa nghiên cứu và đề xuất
Sự phát triển tài chính của khu vực cần được được duy trì và hoàn thiện hơn nữa để tránh những tác động tiêu cực khi khủng hoảng xảy ra sẽ làm tổn thương hệ thống tài chính, dẫn đến những tác động tiêu cực tới tăng trưởng kinh tế.
Công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) hệ thống có tác động tiêu cực đến tăng trưởng kinh tế của các nước ở châu Á - vùng Thái Bình Dương. Vì vậy, các nhà hoạch định chính sách có thể nghiên cứu những tác động tiêu cực của Hệ thống công nghệ thông tin và truyền thông (ICT) tới tăng trưởng kinh tế. Các nguyên nhân của tác động tiêu cực này có thể là do sự phát triển thông tin còn thấp và hệ thống thông tin liên lạc trong khu vực.
Theo Liên minh Đầu tư Bền vững Toàn cầu (GSIA), tài sản đầu tư bền vững toàn cầu sẽ đạt 35,3 nghìn tỷ USD vào năm 2020, tăng 15% so với năm 2018, do đó minh họa tiềm năng to lớn của tài chính xanh trong việc phân bổ vốn cho phát triển bền vững nỗ lực tăng trưởng kinh tế. Chính sách tài khóa rất cần thiết trong việc định hướng phát triển quỹ đạo của tài chính xanh. Vì vậy, Chính phủ và các cơ quan quản lý cần tăng cường sử dụng các công cụ chính sách khác nhau để nâng cao hiệu quả của tài chính xanh về tăng trưởng kinh tế.
Các kết quả của nghiên cứu này phần nào sẽ cung cấp thông tin về những yếu tố nào ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế, mức độ hiệu quả và tương thích của từng chính sách đối với tăng trưởng kinh tế và đặc biệt là tăng trưởng kinh tế bền vững, giúp Chính phủ và doanh nghiệp điều chỉnh và phát triển các chính sách để đáp ứng các mục tiêu phát triển. Bên cạnh đó, bài nghiên cứu cũng mang ý nghĩa tích cực đối với Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng và xã hội nói chung trên hành trình hướng tới một môi trường xanh, bền vững, cũng như giúp cho sinh viên UEH tiếp cận với vấn đề môi trường dưới góc nhìn của một sinh viên kinh tế, phân tích, hiểu và ứng dụng các chính sách hiệu quả trong tương lai nhằm hướng đến một nền kinh tế tăng trưởng bền vững, phát triển.
Bài nghiên cứu đã gián tiếp đóng góp cho SDG 8 - Công việc tốt và phát triển kinh tế, và SDG 11- Đảm bảo cho các thành phố an toàn, kiên cường và bền vững. Xem toàn bộ Bài nghiên cứu Tác Động Của Chính Sách FDI, ICT, Tài Chính Xanh Và Phát Triển Tài Chính Đến Tăng Trưởng Kinh Tế: Bằng Chứng Từ APEC TẠI ĐÂY.
Nhóm tác giả: Lê Quốc Chí, Ngô Tuấn Phong, Nguyễn Ngọc Ý Nhi, Nguyễn Văn Anh Tài - Đại học Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh.
Đây là bài viết nằm trong chuỗi bài Cộng đồng nghiên cứu xanh với thông điệp “Research Contribution for UEH Living Lab Green Campus”, UEH trân trọng kính mời cộng đồng cùng đón xem bản tin Cộng đồng nghiên cứu xanh #5 tiếp theo.
*Nhằm tạo điều kiện tối đa để phát triển “Cộng đồng nhà nghiên cứu xanh UEH”, các thành viên trong cộng đồng sẽ được tham dự lớp phương pháp nghiên cứu khoa học liên quan đến chủ đề Living lab, Green Campus. Bên cạnh đó, khi sản phẩm đạt tiêu chuẩn, nhóm nghiên cứu sẽ nhận được Giấy chứng nhận của Ban Đề án Đại học bền vững UEH và kinh phí hỗ trợ đối với một đề tài đạt tiêu chuẩn.
SDG 8 - Decent work and economic growth:
Mục tiêu 8 là thúc đẩy tăng trưởng kinh tế toàn diện và bền vững, việc làm và việc làm bền vững cho tất cả mọi người. Duy trì tăng trưởng kinh tế bình quân đầu người phù hợp với hoàn cảnh quốc gia và đặc biệt là tăng trưởng tổng sản phẩm quốc nội ít nhất 7% mỗi năm, đạt được mức năng suất kinh tế cao hơn thông qua đa dạng hóa, nâng cấp và đổi mới công nghệ, thúc đẩy các chính sách định hướng phát triển hỗ trợ các hoạt động sản xuất, tạo việc làm bền vững, khởi nghiệp, sáng tạo và đổi mới. Bên cạnh đó, nâng cao hiệu quả sử dụng và sản xuất tài nguyên toàn cầu, bảo vệ quyền lao động và thúc đẩy môi trường làm việc an toàn và đảm bảo cho tất cả người lao động, tăng cường năng lực của các tổ chức tài chính trong nước để khuyến khích và mở rộng khả năng tiếp cận các dịch vụ ngân hàng, bảo hiểm và tài chính cho tất cả mọi người. Xây dựng và triển khai chiến lược toàn cầu về việc làm cho thanh niên và thực hiện Hiệp ước Việc làm Toàn cầu của Tổ chức Lao động Quốc tế,...
SDG11 - Sustainable cities and communities:
Mục tiêu 11 là làm cho các thành phố và khu định cư của con người trở nên toàn diện, an toàn, kiên cường và bền vững. Tăng cường sự sẵn sàng và khả năng phục hồi của các thành phố trong việc ứng phó với các cuộc khủng hoảng trong tương lai. Đến năm 2030, đảm bảo tất cả mọi người đều có thể tiếp cận với các dịch vụ cơ bản là nhà ở phù hợp, an toàn với giá cả phải chăng, cung cấp khả năng tiếp cận hệ thống giao thông an toàn, dễ tiếp cận và bền vững cho tất cả mọi người. Tăng cường đô thị hóa toàn diện và bền vững, nỗ lực bảo vệ và gìn giữ di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới. Giảm tác động tiêu cực đến môi trường tính theo đầu người của các thành phố, bao gồm bằng cách đặc biệt chú ý đến chất lượng không khí và quản lý chất thải đô thị và các chất thải khác, cung cấp khả năng tiếp cận phổ cập tới các không gian xanh và công cộng an toàn, toàn diện và dễ tiếp cận, đặc biệt cho phụ nữ và trẻ em, người già và người khuyết tật,...
Tin, ảnh: Tác giả, Đoàn Thanh niên - Hội sinh viên UEH, Phòng Marketing Truyền thông UEH,
Giọng đọc: Ngọc Quí.